Odszkodowanie za wywłaszczenie powinno być wypłacone przez inwestora w ciągu 14 dni od momentu kiedy decyzja ustalająca odszkodowanie stała się ostateczna. Teoretycznie odszkodowanie powinno trafić do wywłaszczonych w ciągu 3-4 miesięcy od wydania decyzji ZRID. W praktyce takie terminy rzadko są dochowywane.
W toku blogowych dyskusji niejednokrotnie padały zarzuty pod adresem biegłych, że nieprawidłowo ustalają składniki wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, w szczególności pozbawiając właścicieli odszkodowania za utratę wartości nieruchomości. Nie zawsze jednak owe zarzuty były zasadne, często bowiem sprawcami nieszczęścia byli sami właściciele nieruchomości. Jak wiesz, wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu jest pojemnym świadczeniem i obejmuje nie tylko wynagrodzenie w ścisłym sensie tego słowa, za korzystanie z nieruchomości w przyszłości, ale także może pełnić funkcje odszkodowawcze. Odszkodowanie dotyczy z reguły zmniejszenia wartości nieruchomości, może odnosić się także do innych (SN posługuje się słowem: wszelkich) uszczerbków lub utraconych korzyści po stronie właściciela nieruchomości – pod jednym wszakże warunkiem: wyraźnego zgłoszenia żądań przez właściciela nieruchomości oraz poparcia ich właściwymi wnioskami dowodowymi. Sprowadzając te rozważania na poziom pisma procesowego – trzeba wyraźnie zaznaczyć, iż ustanowienie służebności przesyłu na nastąpić odpłatnie, przy czym wynagrodzenie ma zrekompensować również uszczerbek w postaci obniżenia wartości nieruchomości (albo inną szkodę) i na te okoliczności zgłosić wniosek o dopuszczenie opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego. Rzadko cytuję orzeczenia, bo blog jest luźniejszą formą komunikacji, niż artykuł prawniczy, czy tym bardziej komentarz, jednak dla zobrazowania skutków nieprecyzyjnego formułowania żądań poniższy fragment postanowienia Sądu Najwyższego wydanego w sprawie IV CSK 56/12: nadaje się wprost idealnie: „Jeżeli właściciel poniósł szkodę, powinien to udowodnić, a doznany uszczerbek majątkowy musi być wzięty pod uwagę przy ustalaniu „odpowiedniego” wynagrodzenia. Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji, który zasądził wynagrodzenie jednorazowe oraz „wynagrodzenie właściwe (roczne)” słusznie zakwestionował Sąd Okręgowy, trafnie również stwierdzając, że wnioskodawca nie żądał rekompensaty z tytułu poniesionej szkody. Wnioskodawca domagał się wynagrodzenia okresowego odpowiadającego „wartości służebności”, powołując się na ograniczenia i przeszkody w korzystaniu z nieruchomości będące skutkiem posadowienia na niej urządzeń przesyłowych; nie powoływał się na poniesienie uszczerbku majątkowego i nie podnosił w tym zakresie żadnych twierdzeń ani dowodów.” Wydaje mi się, że wynagrodzenie jednorazowe odpowiada odszkodowaniu, a wynagrodzenie właściwe roczne to wynagrodzenie sensu stricto, ale tu właśnie wychodzi specyfika postępowania sądowego – nie ma się nic wydawać, ma być jasno i czytelnie. Bądźmy zatem precyzyjni, choćby pewne rzeczy wydawały się oczywiste.
Zdaniem Sądu aktualnie orzekającego zwrócić tym miejscu należy uwagę, że odszkodowanie za utraconą własność nieruchomości, które jest regulowane przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, ma za zadanie zrekompensowanie - jak wyżej to wspomniano - wartości utraconego prawa a nie - jak przyjął to Sąd orzekający w sprawie
Złe wiadomości dla właścicieli nieruchomości, których wartość spadła w wyniku zmiany przeznaczenia działek w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (dalej także „MPZP”). Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego, właścicielom ww. nieruchomości przysługuje odszkodowanie w niższej wysokości, uwzględniającej jedynie obniżoną (w wyniku zmian w MPZP) wartość działki. Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego dotyczyło następującego stanu faktycznego: powód był właścicielem nieruchomości, dla której nie obowiązywał żaden plan miejscowego zagospodarowania przestrzennego. Plan taki został następnie uchwalony, a część działek powoda została w nim przeznaczona pod budowę drogi publicznej. Następnie na podstawie decyzji administracyjnej omawiany fragment nieruchomości przeszedł na własność miasta, za co właściciel nieruchomości uzyskał odszkodowanie na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Pozew dotyczył faktu, że odszkodowanie przyznane na podstawie powyższej ustawy uwzględniało wartość utraconych nieruchomości biorąc pod uwagę obecny status działek, a więc ich przeznaczenie pod drogę publiczną, nie zaś stan sprzed uchwalenia tego planu, gdy ich wartość była większa. Działka przeznaczona w MPZP do zabudowy drogami publicznymi ma o wiele niższą wartość od działki nieobjętej takimi ograniczeniami. Z tego względu przyznane odszkodowanie również było niższe. Powód dochodził swojego roszczenia na podstawie art. 36 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przepis ten stanowi, że właściciel nieruchomości, której wartość uległa obniżeniu w wyniku uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w wypadku jej zbycia ma prawo domagać się wypłaty odszkodowania wyrównującego spadek jej ceny. Regulację tę stosuje się najczęściej po to, aby po zmianie MPZP zrekompensować utratę wartości nieruchomości tym osobom, które zdecydowały się je sprzedać. Sąd Apelacyjny zadał pytanie prawne Sądowi Najwyższemu dotyczące zaistniałego stanu faktycznego. Wskazał w nim, że zamierzeniem omawianej regulacji było przede wszystkim wyrównanie właścicielom nieruchomości strat wynikających ze zmian w MPZP. Skoro tak, to należało ów przepis zastosować bez względu na to, czy właściciel działki utracił jej własność poprzez sprzedaż, czy na podstawie decyzji administracyjnej. Ponadto w takiej sytuacji pomiędzy sprzedażą nieruchomości a przejęciem jej własności za odszkodowaniem istnieją podobieństwa – w obu wypadkach dana osoba otrzymuje wynagrodzenie pieniężne w zamian za przeniesienie własności nieruchomości na inny podmiot, a wynagrodzenie to byłoby wyższe, gdyby zmiany w MPZP nie miały miejsca. Zdaniem Sądu Apelacyjnego oznaczało to, że uzasadnione jest zasądzenie odszkodowania w większej wysokości na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które to przepisy odwołują się do pojęcia „zbycia” nieruchomości. Z uwagi na powyższe Sąd Najwyższy musiał zmierzyć się z problemem, czy pod pojęciem „zbycia” nieruchomości mieści się także sytuacja, w której na podstawie decyzji administracyjnej dany podmiot zostaje pozbawiony prawa własności za odszkodowaniem. Według orzekających sędziów taka sytuacja nie ma miejsca. Sąd Najwyższy powołał się przy tym na znaczenie słowa „zbyć” w języku potocznym, które – zdaniem sądu – nie oznacza przejścia własności działki na rzecz miasta za odszkodowaniem. W uzasadnieniu wyroku wskazano także, że całokształt przepisów dotyczących ochrony własności na gruncie prawa publicznego sprzeciwia się podobnej interpretacji. Sąd Najwyższy wyartykułował również kontrowersyjny argument, zgodnie z którym co prawda cześć nieruchomości przeznaczona pod drogę publiczną straciła na wartości, jednak wartość pozostałych działek sąsiadujących z nią wzrosła, co uzasadniać ma niższą wysokość odszkodowania. Uchwała Sądu Najwyższego III CZP 33/16. Jednocześnie, to organ podejmuje samodzielnie decyzję w zakresie wyboru sposobu rekompensaty za zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Warunkiem otrzymania odszkodowania jest nieskorzystanie przez właściciela z roszczeń wymienionych powyżej. Zgodnie z art. 37 ust. 3 Ustawy termin na zgłoszenie roszczenia wynosi 5 lat
Jeśli wskutek uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania wartość nieruchomości spada, właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu należy się od gminy rekompensata za utracone w ten sposób korzyści. Jeśli uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiana uniemożliwiły korzystanie z całej nieruchomości albo tylko jej części w dotychczasowy sposób lub w istotnym stopniu to ograniczyły, gmina musi liczyć się z roszczeniami właścicieli lub użytkowników wieczystych. Mogą oni żądać odszkodowania za rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości w zależności od sytuacji w całości lub w części. Gmina może także zaproponować nieruchomość zamienną. Osoby uprawnione do rekompensaty mogą zgodzić się na takie rozwiązanie, ale nie jest to dla nich obowiązkowe. Poza tym istnieje jeszcze trzecia możliwość. Dotyczy ona tych przypadków, gdy nieruchomość lub jej część stała się praktycznie bezużyteczna. Właściciele lub użytkownicy wieczyści, dla których ustalenia planu albo jego zmiana okazały się w ten sposób niekorzystne, mogą żądać od gminy wykupienia nieruchomości w całości lub w części. Jednak to nie jedyne niekorzystne skutki zmian w planie zagospodarowania przestrzennego. Odczuwają to przede wszystkim te osoby, których nieruchomości są położone w okolicy, przez którą ma przebiegać droga szybkiego ruchu czy też w pobliżu cmentarzy albo wysypisk śmieci. Zwykle takie sąsiedztwo sprawia, że wartość gruntów spada, mimo że nie powoduje to bezpośredniego ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości czy też bezpośredniej szkody. Właściciele gruntów zwykle odczuwają to dopiero w momencie sprzedaży. Aby powetować sobie poniesione w ten sposób straty, mogą żądać od gminy odszkodowania równego zmniejszeniu się wartości nieruchomości. O tego typu odszkodowanie można również wystąpić w razie zbycia nieruchomości w innej formie. Chodzi przede wszystkim o umowy zamiany czy też darowizny. Przepisy nie mówią bowiem jedynie o umowie sprzedaży, ale o zbyciu nieruchomości, które jest kategorią szerszą i dotyczy wszystkim przypadków, kiedy ma miejsce przeniesienie własności. PRZYKŁAD: DAROWIZNA TEŻ UPRAWNIA DO ODSZKODOWANIA Kilka miesięcy temu w mojej gminie uchwalono nowy plan zagospodarowania przestrzennego. W pobliżu mojej nieruchomości ma być trasa szybkiego ruchu. Czy w przypadku gdy podaruję ten grunt bliskiemu krewnemu, to mogę liczyć na jakąś rekompensatę za spadek wartości? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Na gruncie postanowień art. 36 i art. 37 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie ma żadnych wyraźnych powodów, aby zawężać pojęcie zbycie nieruchomości jedynie do sprzedaży. Jako zbycie należy traktować każde przeniesienie prawa własności lub użytkowania wieczystego w drodze czynności prawnej. Nie ma przy tym znaczenia, czy czynność została dokonana odpłatnie, czy pod tytułem darmym albo czy świadczenia stron są ekwiwalentne. W związku z tym można stwierdzić, że także darowizna nieruchomości, której wartość spadła na skutek uchwalenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego, może stanowić podstawę do wystąpienia o rekompensatę utraconej wartości. Określenie wartości gruntu Wysokość odszkodowania ustala się na dzień zbycia (sprzedaży, zamiany, darowizny) nieruchomości. Przez obniżenie się wartości należy rozumieć różnicę pomiędzy wartością nieruchomości, obliczoną po uchwaleniu lub zmianie planu, a jej wartością określoną przed zmianą tego planu lub faktycznego sposobu wykorzystania nieruchomości przed uchwaleniem tego planu. Przy ustalaniu tej różnicy stosuje się zasady określone w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Oznacza to, że nie bada się indywidualnej wartości nieruchomości jako składnika majątku osoby poszkodowanej, lecz wyceniana jest wartość rynkowa nieruchomości. Chodzi więc o powszechną wartość nieruchomości, rozumianą jako jej cecha obiektywna. Wartość nieruchomości, zgodnie z przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, określają rzeczoznawcy majątkowi Ustalając zakres obowiązku odszkodowawczego ustawodawca pomija wpływ uchwalenia planu miejscowego na cały majątek poszkodowanego, a nakazuje jedynie ustalić wpływ działań planistycznych na wartość nieruchomości. Pomija się w ten sposób oczywisty fakt, iż nieruchomość stanowi składnik pewnego majątku, złączony więzami funkcjonalno-organizacyjnymi z resztą majątku. PRZYKŁAD: DZIERŻAWCA NIE MA PRAWA DO REKOMPENSATY Dzierżawię grunt od osoby, która przebywa za granicą. Zastanawiam się, czy w sytuacji gdy wystąpię we własnym imieniu o odszkodowanie za obniżenie wartości gruntu, to może być mi przyznane. Nasz czytelnik nie jest uprawniony do odszkodowania mającego związek z obniżeniem wartości gruntu na skutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego. Chociażby dlatego, że nie jest osobą, która może swobodnie zbyć tę nieruchomość. Jest tylko dzierżawcą i nie może dokonać przeniesienia własności dzierżawionego gruntu. Poza tym zgodnie z przepisami, jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z prawa do rekompensaty za rzeczywistą szkodę lub albo wykupienia nieruchomości może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości. Tak więc w przepisie jest wyraźnie mowa tylko o właścicielu i użytkowniku wieczystym. Nie wymieniono w nim dzierżawców. Z tego powodu nie są uprawnieni do otrzymywania omawianych odszkodowań. Pięć lat na dochodzenie roszczeń Prawo dochodzenia odszkodowania za spadek wartości nieruchomości w związku z jej zbyciem jest ograniczone wynikającym z przepisów terminem. Zgodnie z ich postanowieniami, właściciel może go zażądać tylko w ciągu pięciu lat, licząc od dnia, w którym miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiana stały się obowiązujące. Jeśli więc sprzedaż gruntu będzie miała miejsce po upływie tego terminu, np. sześć lat od wejścia w życie postanowień nowego lub zmienionego planu zagospodarowania przestrzennego, nie może już oczekiwać wypłaty odszkodowania ani wykupienia nieruchomości. Osoby, które chciałyby otrzymać tego rodzaju rekompensatę, przy podejmowaniu decyzji o zbyciu nieruchomości powinny więc dobrze przekalkulować ewentualne korzyści i straty. Trzeba poczekać sześć miesięcy Gmina ma sześć miesięcy na zaspokojenie roszczeń zgłoszonych o wykup, o odszkodowanie za rzeczywistą szkodę, czy też odszkodowanie za zmniejszenie wartości dochodzone w związku ze zbyciem nieruchomości. Termin ten liczy się od dnia złożenia wniosku. Gmina i osoby, którym przysługują te świadczenia, mogą też umówić się inaczej. W razie opóźnienia w wypłacie odszkodowania lub wykupu nieruchomości jej właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu należą się odsetki ustawowe. Obecnie wynoszą one 11,5 proc. w stosunku rocznym. Spory rozstrzygają sądy W sprawach rekompensat za spadek wartości nieruchomości nie wydaje się decyzji administracyjnej. Najlepiej jest, gdy strony same dojdą do porozumienia. Jeśli nie zdołają osiągnąć kompromisu, rozstrzygnięcie sporu należy do sądu cywilnego. Decydujący się na taki krok właściciel (użytkownik wieczysty) musi wytoczyć sprawę gminie i wykazać np. wysokość rzeczywistej szkody bądź też udowodnić, że część gruntu stała się dla niego bezużyteczna albo że spadek wartości nieruchomości jest wyższy niż wynika to z ustaleń gminy. Osoba zwracająca się do sądu o rozstrzygnięcie tego rodzaju sporu musi się przygotować nie tylko na uiszczenie wpisu, ale także na poniesienie innych kosztów sądowych, w tym opłacenie rzeczoznawcy majątkowego. Opłaty to przede wszystkim wpis sądowy, warunkujący wszczęcie sprawy przez sąd cywilny. Istnieje możliwość uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych. Może się go domagać osoba, która złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. W oświadczeniu takim trzeba podać dokładne dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach, które uzasadniałyby decyzję sądu w sprawie zwolnienia z kosztów. PRZYKŁAD: CZASEM TRZEBA ZWRÓCIĆ ODSZKODOWANIE Po zmianie miejscowego planu zagospodarowania i przeznaczeniu pobliskiego terenu na cmentarz wartość należącego do mnie gruntu spadła. W związku z tym wypłacono mi odszkodowanie. Następnie okazało się, że uchwała o przyjęcie planu może być nieważna. Czy będę musiał zwrócić odszkodowanie? Rzeczywiście, czytelnik musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu otrzymanego odszkodowania. W przypadku stwierdzenia nieważności uchwały o przyjęciu planu (o jego zmianie) zagospodarowania przestrzennego właściciel nieruchomości musi liczyć się z obowiązkiem zwrotu otrzymanego odszkodowania. Jeżeli odszkodowanie uzyskał zbywca nieruchomości, obowiązek zwrotu spoczywać będzie na aktualnym właścicielu nieruchomości, gdyż stanie się on swoistym beneficjentem przywrócenia stanu poprzedniego, co powinno skutkować wzrostem wartości nieruchomości. Poza tym należy pamiętać, że także w tych sprawach obowiązuje zasada, zgodnie z którą strona przegrywająca powinna zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, tj. koszty procesu. • Art. 36 i 37 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( nr 80, poz. 717 ze zm.).
o odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości – uzyskiwanie wypłaty odszkodowań dla klientów pomimo braku decyzji ostatecznej; o zwrot wywłaszczonej nieruchomości i rozliczenia z tym związane, o odszkodowanie za wywłaszczenie – uzyskiwanie rekompensat za opieszałość organów w wypłacie odszkodowań;
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z pewnością znakomicie przyczynia się do skutecznej budowy infrastruktury drogowej. Pozwala ona na zniesienie konstytucyjnej ochrony prawa własności dla realizacji ważkich interesów publicznych. Przesłanki jej uchwalenia były takie, że przymusowe pozbawienie prawa własności zapobiegnie blokowaniu strategicznych inwestycji przez odosobnione jednostki utrudniające je „dla zasady”. Założenie z pewnością słuszne i nikt racjonalny nie podejmuje z nim polemiki. Jak zawsze diabeł tkwi w szczegółach. Twarde zasady wywłaszczenia Sposób w jaki dochodzi do wywłaszczenia budzi spore emocje. Budowa drogi klasy ekspresowej lub autostrady powoduje największe konsekwencje. Zwykle zanim wbita zostanie przysłowiowa łopata upływają lata. Lata te pozwalają Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad doskonale się przygotować: uzyskać niezbędną dokumentację, wybrać wykonawcę, przygotować projekt, pozyskać finansowanie itd. W ciągu tych lat nie prowadzi się żadnych rozmów z przyszłymi wywłaszczonymi: osoby te na samym końcu zostają postawione przed faktem dokonanym. Wojewoda wydaje decyzję ZRID (Zezwolenie na Realizację Inwestycji Drogowej) a inwestor natychmiast obejmuje nieruchomości w posiadanie. Zostają w całości zrealizowane potrzeby inwestora, który może już budować. Potrzeby wywłaszczonego dopiero się zaczynają: na tą chwilę nie ma on ani nieruchomości ani odszkodowania. Dlaczego przygotowania nie mogłyby obejmować czynności zmierzających do ustalenia odszkodowania, aby przybliżyć w czasie utratę nieruchomości z wypłatą odszkodowania? Już nie mówiąc o tym, że zasadnym byłoby życzenie sobie otrzymania środków wcześniej, aby mieć szansę nieruchomość odtworzyć i przeprowadzać się z nieruchomości odebranej do nowej. ZRID z rygorem natychmiastowej wykonalności W standardowej procedurze odwołanie wywłaszczonego od wydanej decyzji ZRID powoduje, że nieruchomość przechodzi na własność Skarbu Państwa dopiero po rozpatrzeniu odwołania i wtedy też trzeba ją wydać. Niestety dzisiejszym standardem stało się występowanie o decyzję ZRID z rygorem natychmiastowej wymagalności. I znów wracamy do tego samego modelu: inwestor publiczny i organy publiczne same wyznaczają sobie czas, który jest im niezbędny do wykonania czynności a na samym końcu okazuje się, że są w pilnej potrzebie a budowę muszą rozpocząć w dniu, w którym wywłaszczony się o niej dowiaduje. W skrajnych przypadkach wojewoda „nie ma czasu” na zawiadomienie stron i opublikowanie obwieszczenia o wydanej decyzji. Czasem robi to klika miesięcy po zajęciu fizycznym gruntów. Decyzja ZRID z rygorem natychmiastowej wymagalności prawdopodobnie rozwiązuje inwestorowi problem przewlekłego prowadzenia spraw przez organy. Odwołania od decyzji ZRID są przez ministra rozpatrywane wiele miesięcy (najczęściej kilkanaście) zamiast ustawowych trzydziestu dni. Dzięki rygorowi natychmiastowej wykonalności GDDKiA nie musi czekać na załatwienie sprawy. Jedynym, który będzie czekał zostaje wywłaszczony. Odszkodowanie w większości przypadków nie zostanie wypłacone, póki decyzja nie stanie się ostateczna. Odszkodowanie za wywłaszczenie Przeważająca większość organów interpretuje termin na wypłatę odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości w mniej dla wywłaszczonych korzystny sposób (z tą interpretacją zgadza się również autor artykułu). Zgodnie z nią do wypłaty odszkodowania muszą ziścić się dwa warunki: ostateczna decyzja ZRID i ostateczna decyzja ustalająca odszkodowanie. Specustawa nakłada na wojewodę obowiązek ustalenia odszkodowania w terminie 60 dni od wydania decyzji z rygorem natychmiastowej wymagalności. W praktyce to tylko pobożne życzenie. Tak samo jak dochowanie terminu na rozpatrzenie odwołania od decyzji ZRID. Kumulacja tych dwóch warunków skutkuje tym, że przed upływem 12 miesięcy od zajęcia nieruchomości odszkodowanie uzyskają nieliczni. W skrajnych przypadkach wywłaszczony oczekuje na wypłatę latami. Odszkodowanie słuszne vs. odszkodowanie pełne Ustawodawca dopuszcza wyjątek od ochrony prawa własności w postaci wywłaszczenia nieruchomości na cele publiczne. Może ono nastąpić tylko za słusznym odszkodowaniem. Specustawa drogowa dookreśla definicję słusznego odszkodowania do równowartości rynkowej utraconego prawa własności. Fakt ten niesie dwie konsekwencje: 1. Przy ustalaniu wartości nieruchomości budynkowej uwzględnia się jej stopień zużycia. Taki model nie pozwala na odbudowanie nowej nieruchomości o podobnym standardzie, ale przymusza byłego właściciela do poszukiwania na rynku nieruchomości używanych. 2. Tak wyliczone odszkodowanie nie kompensuje pozostałych szkód: obniżenia wartości pozostałej nieruchomości na skutek podziału i położenia przy budowanej drodze, utraty dochodów uzyskiwanych z nieruchomości, likwidacji na skutek wywłaszczenia przedsiębiorstwa, czy gospodarstwa rolnego. Prawo takie przysługuje na gruncie kodeksu cywilnego pokrzywdzonym np. na skutek deliktu (czynu niezgodnego z prawem). Sąd orzekając w sprawach szkód wywołanych przez wywłaszczenie uzasadnia oddalenie powództwa tym, że odszkodowanie słuszne (stosowane przy wywłaszczeniu) nie jest tożsame z odszkodowaniem pełnym (stosowanym w prawie cywilnym). Wywłaszczony nie ma prawa do odszkodowania pełnego. Regulacje takie są poniżej standardów stosowanych w przepisach innych państw europejskich oraz organizacji międzynarodowych. Prawo do naprawienia wszystkich szkód, w tym odtworzenia własnego domostwa wydają się być podstawowym standardem. Niektóre z krajów europejskich przewidują dodatkową kompensację za straty niematerialne (np. stres) w postaci ustawowego procentowego podwyższenia odszkodowania. Czynnik ludzki Jak powszechnie wiadomo przepisy prawa podlegają interpretacji i stosowaniu. Empatyczny urzędnik pomaga wywłaszczonemu minimalizować piętrzące się czynności. GDDKiA może podjąć inicjatywę w zakresie szybszego polubownego załatwienia sprawy w drodze ugody w postępowaniu administracyjnym. Z pewnością można znaleźć wiele pozytywnych przykładów wsparcia ze strony instytucji państwowych. Niestety czynnik ludzki ma drugie oblicze: urzędników przepracowanych, niezmotywowanych, zawistnych i mściwych. Kumulacja takiej postawy z rygorystyczną specustawą tworzy prawdziwe dramaty. Ludzie zostają pozbawieni domów, nie uzyskują odszkodowania adekwatnego do utraconego prawa, postępowania się wydłużają. Niejednokrotnie przy próbie obrony własnych interesów wywłaszczeni spotykają się z groźbami i celowym utrudnianiem postępowania. Pojedynczy wywłaszczony rolnik, emeryt lub inny były właściciel obciążonej kredytem nieruchomości zderza się z doświadczonymi profesjonalistami (wojewodą, GDDKiA, rzeczoznawcą majątkowym), których interes jest zaspokojony, bo już dysponują nieruchomością. Zdesperowani pokrzywdzeni często godzą się na bandyckie warunki ze zwykłej ludzkiej bezsilności. W obowiązku Państwa, poza realizacją inwestycji publicznych, leży również obowiązek ochrony jednostek najsłabszych; szczególnie przed nadużyciami ze strony piastujących funkcje związane z używaniem przymusu państwowego. Szanowni Państwo, jako Fundacja INLEGIS oraz INLEGIS Kancelarie Prawne od wielu lat specjalizujemy się w pomocy prawnej osobom wywłaszczanym na mocy specustawy drogowej ZRID. W szczególności wspieramy naszych klientów w walce z nierzetelnymi wycenami i zaniżonymi odszkodowaniami. Przygotowaliśmy także dla Państwa darmowy E-book zawierający kompleksową informację o wywłaszczeniach na mocy decyzji ZRID. W publikacji w szczególności skupiamy się na rzetelnym przedstawieniu wszystkich obowiązków oraz praw przysługującym osobom wywłaszczanym na gruncie specustawy drogowej. Kontakt: +48 793 101 800 INLEGIS Kancelarie Prawne Wywłaszczenia Nieruchomości ul. Podwale 83/7 50-414 Wrocław tel. (71) 729 21 50 Ustalone w przeprowadzonej procedurze odszkodowanie powinno mieć ekwiwalentny charakter, czyli odpowiadać wartości wywłaszczonej nieruchomości. Określenie podmiotów, którym przysługuje odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia nieruchomości pod drogę publiczną następuje zgodnie z art. 12 ust. 4a, 4f specustawy drogowej.
Na skróty Sprzedaż nieruchomości a niekorzystna zmiana planu zagospodarowania Odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości Wartość nieruchomości z perspektywy sądu okręgowego Co mówi ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Cena nieruchomości powyżej wartości rynkowej a prawo do odszkodowania Sprzedaż nieruchomości a niekorzystna zmiana planu zagospodarowania Na stan majątku poszkodowanego po zmianie planu zagospodarowania przestrzennego i po sprzedaży nieruchomości składa się również kwota, którą uzyskał ze sprzedaży tej nieruchomości. Cena uzyskana ze sprzedaży ma istotne znaczenie dla ustalania, czy wystąpiła szkoda wynikająca z obniżenia wartości nieruchomości na skutek uchwalenia lub zmiany planu – orzekł Sąd Apelacyjny w Warszawie. W sprawie rozpoznanej przez Sąd Apelacyjny spółka A (podatnik) kupiła w 1999 r. za 6,5 mln zł nieruchomość o powierzchni 3180 mkw, która zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w latach 1992-2003 znajdowała się w obszarze o funkcji mieszkaniowo-usługowej. W 2012 r. spółka A sprzedała działki spółce B za 12 mln zł. Następnie jedna z działek została przeznaczona pod drogę lokalną. Spółka B wezwała burmistrza gminy do zapłaty kwoty 1 336 000 zł tytułem naprawienia szkody z powodu obniżenia wartości nieruchomości w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Burmistrz dzielnicy odmówił jego wypłaty. Wartość nieruchomości z perspektywy sądu okręgowego Sprawa na skutek pozwu spółki B trafiła do sądu okręgowego. Sąd ustalił, że wartość nieruchomości należącej do spółki przed wejściem w życie planu miejscowego nie przekraczała kwoty 8 500 000 zł. W oparciu opinię biegłego z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego uznał, że wejście w życie nowego planu miejscowego nie doprowadziło do zmniejszenia powierzchni inwestycyjnej działki i nie wprowadzało odmiennego rozwiązania w zakresie dostępu nieruchomości do drogi publicznej w stosunku do istniejącego wcześniej. Co mówi ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? Sąd uznał zatem, że nie zostały spełnione przesłanki do przyznania odszkodowania określone w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z ustawą, jeżeli w związku ze zmianą planu miejscowego, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób stało się niemożliwe bądź ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać od gminy odszkodowania za poniesioną szkodę. Ma również prawo ubiegać się o wykupienie nieruchomości lub jej części. W ocenie sądu pierwszej instancji spółka nie wykazała, że uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego spowodowało zmniejszenie powierzchni inwestycyjnej nieruchomości lub pozbawiło dostępu do drogi publicznej. Cena nieruchomości powyżej wartości rynkowej a prawo do odszkodowania Ponadto powódka nie wykazała szkody rzeczywistej, skoro z opinii biegłych rzeczoznawców majątkowych wynika, że wartości nieruchomości przed wejściem w życie planu miejscowego nie przekraczała kwoty 8 500 000 zł, a została ona sprzedana przez spółkę w 2012 r. za prawie 12 000 000 zł. Spółka odwołała się do sądu apelacyjnego, który ją oddalił. W uzasadnieniu wyroku sąd podkreślił, że w omawianej sprawie spółka sprzedała nieruchomość za cenę znacznie przewyższającą jej wartość rynkową, zatem nie poniosła szkody w wyniku uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Źródła: Wyrok z 21 lutego 2019 r., sygn. akt I ACa 119/18 Sąd Apelacyjny w Warszawie Artykuł zaktualizowany:30 kwietnia 2020
Polski system prawny zawiera wiele niezwykle korzystnych dla podatnika/przedsiębiorcy/zwykłej osoby fizycznej rozwiązań. Czasem jednak zupełnie nie zdajemy sobie sprawy ze swoich uprawnień. Jednym z nich jest możliwość dochodzenia odszkodowania za utratę wartości działki w związku ze zmianą planu miejscowego – wskazuje Bartłomiej Kuźniar – Koordynator Projektów
Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany z uwagi na swoją specjalizację, posiadane kompetencje oraz bogate doświadczenie pragnie zaprosić do współpracy wszystkich Klientów, którzy borykają się ze sprawami z tytułu uzyskiwania odszkodowań za wywłaszczenie i ograniczenie w użytkowaniu nieruchomości. Rekompensaty związanych ze spadkiem wartości nieruchomości Kancelaria zajmuje się także pozyskiwaniem dla naszych Klientów słusznych rekompensat związanych ze spadkiem wartości nieruchomości w wyniku realizacji inwestycji publicznych, komercyjnych i związanych z uchwaleniem planów miejscowych. Prowadzimy postępowania prawne wywłaszczeniowe i nacjonalizacyjne, w zakres czego wchodzi także odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości, odszkodowanie za wywłaszczenie, zwrot wywłaszczonej nieruchomości. W przypadku wywłaszczeń nieruchomości kancelaria prowadzi sprawy związane z wywłaszczeniami, które nastąpiły zarówno w ubiegłym wieku, jak i w latach późniejszych, do spraw tych zaliczamy wywłaszczenia w PRL-u ( na podstawie dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej z 6 września 1944 r., dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy wydanego w dniu 26 października 1945 r. tzw. Dekret Bieruta); wywłaszczenia w czasach III RP tj. obecnie, wywłaszczenia i ograniczenia użytkowania pod inwestycje publiczne ( w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych tzw. specustawy drogowej). Posiadamy również unikalne doświadczenie w negocjacjach oraz prowadzeniu sporów sądowych związanych ze spadkiem wartości nieruchomości bądź uciążliwościami na tle realizacji inwestycji, zarówno publicznych, jak i komercyjnych. Prowadzimy sprawy o odszkodowania za wywłaszczenia pod drogi publiczne w myśl ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. To, co wyróżnia nasze działania to między innym sprawy: o odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości – uzyskiwanie wypłaty odszkodowań dla klientów pomimo braku decyzji ostatecznej; o zwrot wywłaszczonej nieruchomości i rozliczenia z tym związane, o odszkodowanie za wywłaszczenie – uzyskiwanie rekompensat za opieszałość organów w wypłacie odszkodowań; rozsądna i poparta doświadczeniem sądowym analiza, czy nieruchomość kwalifikuje się jako tzw. resztówka, a także skuteczne prowadzenie powierzonych w tym zakresie spraw; uzyskiwanie słusznych odszkodowań za uciążliwości związane z budową drogi. Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości Kancelaria reprezentuje klientów w postępowaniach związanych z odszkodowaniami za uchwalenie planu miejscowego. Wśród najczęstszych spraw prowadzonych przez kancelarię znajdują się: odszkodowania za utratę wartości działki w związku z przeznaczeniem na cele sprzeczne z obecnym zagospodarowaniem bądź o mniejszych parametrach; roszczenia o wykup nieruchomości przeznaczonej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele publiczne; odszkodowania za lokalizację na działce inwestycji sieciowych lub drogowych; roszczenia o wykup nieruchomości w związku z zakazem zabudowy ( tereny zieleni i korytarze wymiany powietrza). Kompetencje prawne naszych prawników – adwokatów i radców prawnych Opiekę merytoryczną nad zleconymi sprawami sprawują doświadczeni adwokaci oraz radcy prawni w reprezentacji klientów przed organami oraz sądami administracyjnymi i sądami powszechnymi. W sprawach skomplikowanych reprezentujemy klientów przed Sądem Najwyższym i Trybunałem Konstytucyjnym, a także przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Przykładowe projekty prawne dotyczące odszkodowań i rekompensat, w jakie byli zaangażowani nasi prawnicy w temacie : Odzyskanie terenów o łącznej powierzchni ponad 1h gruntu, zabranych tzw. Dekretem Bieruta w dzielnicy Praga Południe na rzecz spadkobierców przedwojennych właścicieli. Przymuszenie do wykupu nieruchomości w związku z „zakazem zabudowy” wprowadzonym na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla nieruchomości o łącznej powierzchni 2,5 ha z uwagi na korytarz wymiany powietrza dla Wrocławia. Odszkodowanie (za poniesione szkody oraz utracone korzyści tzw. lucrum cessans) za przewlekłe prowadzenie postępowania (ws. warunków zabudowy inwestycji mieszkaniowej), gdzie opóźnienie organu wyniosło ponad 3 lata. Zobowiązanie do wykupu tzw. resztówek w łącznej wysokości 2h powstałych w wyniku realizacji odcinka drogi S8 na podstawie decyzji ZRiD oraz odszkodowanie w wysokości 1,5 mln PLN za utracone źródło dochodów. Odszkodowanie w wysokości 12 mln PLN od organu, za wydanie błędnej decyzji o pozwoleniu na budowę zakładu produkcyjnego (woj. mazowieckie), która w wyniku działań przed sądem administracyjnym została uchylona. Odszkodowanie pokryło koszty zakupu nowej nieruchomości, rozbiórkę powstałego zakładu oraz budowę zakładu w nowej lokalizacji oraz utracone dochód za okres 1,5 roku. Odszkodowanie dla grupy mieszkańców obiektów jednorodzinnych, którzy w wyniku zabudowy działek sąsiednich przez inwestycje deweloperską wielorodzinną utracili widok na park, poprzez co doznali utraty wartości nieruchomości. Jeżeli jesteś zainteresowany skorzystaniem z pomocy naszej kancelarii adwokackiej, zapraszamy do kontaktu. Nasz radca prawny pomoże Ci rozwiązać Twoje problemy. Skorzystaj z naszego doświadczenia już dziś!
vaSym.
  • a2opv7k8aw.pages.dev/211
  • a2opv7k8aw.pages.dev/52
  • a2opv7k8aw.pages.dev/176
  • a2opv7k8aw.pages.dev/264
  • a2opv7k8aw.pages.dev/169
  • a2opv7k8aw.pages.dev/395
  • a2opv7k8aw.pages.dev/169
  • a2opv7k8aw.pages.dev/377
  • a2opv7k8aw.pages.dev/234
  • odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości budowa drogi